مهدی محمدی نمایه

در حوزه منازعه راهبردی ایران و آمریکا بویژه مسأله برجام، تحولات مهم و پرشتابی در حال وقوع است که نه افکار عمومی و نه نخبگان ایرانی به اندازه کافی به آن توجه نکرده‌اند.

به گزارش مشرق، «مهدی محمدی» در یادداشت روزنامه «وطن امروز» نوشت:

در حوزه منازعه راهبردی ایران و آمریکا بویژه مسأله برجام، تحولات مهم و پرشتابی در حال وقوع است که نه افکار عمومی و نه نخبگان ایرانی به اندازه کافی به آن توجه نکرده‌اند، لذا در محیط گفت‌وگوهای عمومی در کشور، نشان چندانی از بحث درباره آنها دیده نمی‌شود.


خلاصه آنچه در حال رخ دادن است، چنین است:


۱- دولت آمریکا به‌طور واضح در مسیر یک تجدیدنظر راهبردی قرار دارد که هدف آن افزایش شدید فشار بر ایران است. اعلام احتمالی عدم پایبندی ایران در ۲۵ مهر به کنگره، اجرای قانون جدید تحریم‌ها با عنوان «مهار دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها» (کاتسا) و تشدید فشار بر ایران در حوزه بازرسی‌ها و در نهایت تجمیع ابزارها برای متوقف کردن ایران در منطقه، بخش‌های اصلی مسیر جدید فشار است.


۲- در حالی که آمریکا در مسیر جدید گام برمی‌دارد، عواید اقتصادی بسیار محدود ناشی از برجام هم روز به روز در حال تحلیل رفتن و کم شدن است به گونه‌ای که می‌توان گفت در ۳ حوزه اصلی بانک، بیمه و نفت، وضعیت ایران تفاوت اندکی با دوران تحریم‌ها دارد. این بدان معناست که اگر توجه کنیم هدف اصلی برجام، کاهش تحریم‌ها و مسدود کردن مسیر تحریم برای فشار به کشور بود، این هدف تقریبا به طور کامل بدل به یک امر موهوم شده است.


۳- در همین حال، در داخل کشور جریان مشکوکی در پی آن است که هزینه‌های اقدام علیه ایران از سوی آمریکا را به حداقل مقدار ممکن کاهش دهد. این کار به دو طریق در حال انجام است. نخست اعلام صریح این موضوع که ایران حتی در صورت خروج آمریکا از برجام به آن متعهد خواهد ماند که در واقع هیچ معنایی جز راحت کردن خیال آمریکا و اروپا از اینکه می‌توانند با هزینه صفر، دوران جدیدی از تحریم و فشار را آغاز کنند، ندارد. و دوم، تلاش عملی- و عموما اعلام نشده- برای اعمال تحریم داخلی علیه نهادهای انقلابی که در واقع محقق کردن هدف آمریکا در داخل کشور به دست عوامل داخلی و با مکانیسم‌های داخلی است.
۴- ترکیب این موضوعات با شرایط جدیدی که در منطقه در حال وقوع است، پازل را کامل می‌کند. شواهد نشان می‌دهد آمریکا با علم قطعی به شکست راهبرد خود در سوریه (بویژه تشکیل کشور سنی در شرق این کشور) و با نزدیک شدن داعش به پایان عمر خود، درصدد به هم زدن میز بازی است و اقدامات جدید در شمال فرات در سوریه، تلاش برای به هم زدن انسجام راهبردی شیعه و مقاومت در عراق و دیگر کشورها و همچنین برگزاری همه‌پرسی در کردستان عراق با صحنه‌گردانی آشکار اسرائیل، گام‌های کلیدی آن در این مسیر است.


با توجه به این نکات، می‌توان گفت یکی از راهبردی‌ترین مقاطع تاریخ سیاست‌گذاری امنیت ملی دهه‌های اخیر برای ایران فرارسیده است. اکنون باید راهبردی اتخاذ شود که:


اولا- جلوی فشار تحریمی و بازرسی جدید آمریکا علیه ایران را بگیرد یا آن را بشدت هزینه‌مند کند.
ثانیا- محاسبات راهبردی آمریکا در این‌باره را که می‌تواند برجام را بدل به زیرساختی برای اعمال پی در پی تحریم‌ها و فشارهای جدید علیه ایران کند به هم بزند.
ثالثا- اجماع و اتفاق نظر ملی در زمینه بدعهدی آمریکا و ضرورت ایستادگی مقابل فشارهای آن را تحکیم کند.
رابعا- از دستاوردهای تاریخی منطقه‌ای ایران صیانت کند.


بار اصلی این راهبرد بر دوش دولت آقای روحانی قرار دارد. واقعیت این است که نظام با وجود علم تقریبا قطعی که چنین روزهایی بالاخره از راه خواهد رسید، اجازه امضا و اجرای برجام را صادر کرد. اگرچه کارنامه برجام چنگی به دل نمی‌زند اما تجربه برجام که همان تجربه بی‌اعتمادی به آمریکا و نادرست بودن مسیر «اعتماد به بیرون» است، روز به روز بالغ‌تر شده و اکنون در حال رسیدن به نقطه اوج خود است. تحلیل رفتار دولت آمریکا بخوبی نشان می‌دهد «هزینه سازش»، نه فقط تحریم‌های بیشتر، بلکه قرار دادن کشور در آستانه جنگ از طریق تضعیف بنیه دفاع ملی و به هم زدن اجماع داخلی است.

زمان آن رسیده است که این تجربه به یک استراتژی جدید تبدیل شود. هدف این استراتژی جدید باید «هزینه‌مند کردن فشار» برای دشمن و «کاهش هزینه مقاومت در داخل» باشد به گونه‌ای که از طریق ترکیب نقاط قوت درونی با نقاط ضعف دشمن، وضعیتی ایجاد شود که دشمن مطمئن شود هزینه راهبردی تداوم مسیر فشار برای آن بسیار بیشتر از دستاوردهای این مسیر خواهد بود. همه اطمینان‌های کاذبی که دشمن درباره «فشارپذیر» و «فاقد گزینه» بودن ایران برای خود ایجاد کرده باید در هم شکسته شود. دل بستن به دشمن کوچک (اروپا) در این مسیر اشتباهی راهبردی است که تاریخ یک دهه گذشته را به نحو فاجعه‌بارتری تکرار خواهد کرد.

تجربه به ما می‌گوید نه اهداف راهبردی اروپا با آمریکا چندان متفاوت است و نه اروپا اساسا در موقعیتی است که مقابل تحریم‌های ثانویه آمریکا مقاومت کند، لذا امید به اینکه می‌توان با اروپا برجام را ادامه داد در واقع به معنی خوردن چوب و پیاز با همدیگر است؛ هم محدودیت‌های برجام حفظ می‌شود و هم آمریکا با اعمال کامل تحریم‌ها، اروپا را نیز از پایبندی نصفه و نیمه فعلی به تحریم‌ها بازخواهد داشت.

بدتر از آن، وقتی شما رسما اعلام می‌کنید بدون آمریکا، برجام را با اروپا ادامه خواهید داد، در واقع در حال ارسال این پیام برای آمریکا هستید که با خیال راحت تحریم‌های خود را اعمال کند و از هیچ واکنشی از ناحیه ایران هم بیم نداشته باشد.


اگر چنین اتفاقی رخ دهد، بیش از همه کسانی مقصر خواهند بود که آدرس ضعف، سستی و ناتوانی را از داخل کشور به دشمن ارسال کردند و در حالی که دولت و ملت ایران از هر زمان دیگری برای ایستادن مقابل دشمن توانمندتر است، سبد گزینه‌های ایران را تهی نشان دادند. اساسا در گذشته هم اینچنین بوده است که آمریکا با مشاهده ضعف داخلی یا آن هنگام که دریافته می‌تواند از طریق فشار از بیرون اختلاف‌های داخلی را تشدید کند، فشارها بر کشور را تا سرحد ممکن تشدید کرده است و هر زمان که وحدت و انسجام داخلی برقرار بوده، دشمن استفاده از ابزار فشار و تحریم را ناکارآمد یافته و کمتر به آن گرایش داشته است.


کارنامه برجام که به جایی نرسید اما وقت آن است که دولت سهم خود را در کامل شدن تجربه برجام به میدان بیاورد. این هم ممکن نیست مگر اینکه گزینه غیرعقلانی «حفظ برجام به هر قیمت» کنار گذاشته شده و گزینه حفظ برجام در صورت عدم بازگشت تحریم‌ها به جای آن بنشیند. یک ماه آینده زمان کمی است ولی کشور احتمالا تا سال‌های طولانی با تبعات تصمیم‌هایی زندگی خواهد کرد که در این یک ماه اتخاذ می‌شود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 7
  • در انتظار بررسی: 1
  • غیر قابل انتشار: 3
  • NL ۰۱:۳۰ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۵
    0 39
    نظریه حفظ برجام حتی درصورت خروج امریکا از ان بخاطر این است که برجام فقط توافق ایران با امریکا نیست که با خروج امریکا از ان همه چیز تمام شود بلکه کشورهای اروپایی هم طرفدیگر توافق هستند . نظریه حفظ برجام حتی در صورت خروج امریکا از ان یک نظریه هوشمندانه و زیرکانه است که اگر موفق شود بین امریکا و اروپا شکاف اندازد بسیارموفقیت امیز خواهد بود. اما اگر نیروهایی در داخل کشور با اقداماتی مانند ازمایشات پرتاب موشک باعث اتحاد و یکی شدن امریکا و اروپا علیه ایران و برجام شوند این به ضرر کشور است نه حفظ برجام حتی در شرایط خروج امریکا از ان .
    • دکتر IR ۱۲:۱۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۵
      10 0
      تو دیگه چه نابغه ای هستی!! آدم حسابی اگر قرار باشه بر فرض محال ایران روزی هم برجام موشکی!! یا منطقه ای و حقوق بشر برجامی رو قبول کنه باید در ازای اون بخشی از تحریم های اساسی اولیه مثل تحریم دلاری که اصل تحریم ها هست لغو بشه و امتیاز جدیدی گرفته بشه بعد تو میای میگی برای همین برجام فعلی به شدت ناقض که آب از آب اقتصاد داخل کشور رو تکان نداده بریم رایگان برجام موشکی رو هم قبول کنیم!!!!!!! وقتی که امریکا دوباره چین و هند رو برای نخرید نفت ایران جریمه و تحریم کنه اروپا چه غلطی می تونه بکنه اصلا قبلآ چه غلطی کرد!! هر وقت امریکا جدی شد مثل سعد آباد کشیدن کنار... همین تفکر خود باخته امثال شماها هست که هزینه اقدام برای ایران ها لیبی ها عراقها رو برای غربی ها رایگان کرد و شد آنچه نباید میشد...کی می خواهید بیدار شید الله علم......
    • مبین IR ۱۴:۰۶ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۵
      11 0
      البته امیدواریم این شکاف بین امریکا و اروپا ایجاد بشه اما شکاف وقتی بین اروپا و امریکا ایجاد میشه که منافع ارتباط با ایران ، برای اروپایی‌ها به صرفه تر باشه در حال حاضر دلیلی برای این مدعا نمی بینم.
    • IR ۱۵:۲۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۵
      7 0
      ببند اون دروازه جهنم رو دوست عزیز
    • نصیر IR ۱۵:۲۶ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۵
      8 0
      شما هم از این ژن های خوب وارد کننده هستید که نوتون از بعد از برجام رفته توی روغن؟
    • IR ۲۱:۵۰ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۵
      0 0
      آزمایش موشکی سپاه کجای تو و اربابای نفوذی آمریکاپرستتو سوزونده ؟ خوب بیشین تو تشت یخ آروم بگیری
  • مسعود دیپلمات IR ۱۹:۰۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۵
    1 0
    واقعیت این است که سند برجام به ما اجازه داده است که فعالیت هسته ای خود را در سطح معینی زیر نظر آژانس ادامه دهیم. به اعتقاد دولتمردان ما ، این خود به تنهائی یک برد بحساب میآید. زیرا افزایش قدرت هسته ای ما از منظر اقتصادی فاقد ارزش ریالی بوده و از منظر علمی و دفاعی و امنیتی نیز اهمیت چندانی ندارد. لذا خط قرمز ما در این رابطه ، حفظ و ادامه فعالیت هسته ای در چهارچوب مقررات پروتکل الحاقی تعریف میگردد و سایر مسائل از قبیل افزایش تحریم ها به بهانه های مختلف فاقد اهمیت بوده و اثر چندانی هم در اقتصاد وارداتی ما نخواهد داشت!

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس